Rotten là loạt phim tài liệu điều tra được phát hành trên Netflix, tập trung vào vấn nạn trong chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu. Tập 2 mùa 2 của Rotten mang tên “Sự thống trị của Terroir” xoay quanh ngành sản xuất rượu vang ở Languedoc.
Bạn có biết:
5% lượng rượu vang trên thế giới đến từ Languedoc, một vùng đất miền Nam nước Pháp.
Nơi đây sản xuất 1,7 tỷ chai mỗi năm. Nhưng không phải người yêu thích rượu vang nào cũng từng nghe đến cái tên Languedoc, điều này là vì họ chưa từng có dòng rượu cao cấp. Languedoc xây dựng nền sản xuất dựa trên rượu vang bình dân để mọi tầng lớp đều có thể uống rượu vang hằng ngày, trong mỗi bữa ăn.
Tuy nhiên, với thế hệ người Pháp tiếp theo, rượu vang đỏ không còn là lựa chọn duy nhất. Họ yêu cầu cao hơn. Và quan trọng, thế giới ngoài kia ngày càng có rất nhiều rượu ngon.
Rượu nhập khẩu giá rẻ thực sự đe dọa người làm rượu truyền thống. Nhà buôn rượu có thể nhập rượu từ Tây Ban Nha với giá rẻ hơn rất nhiều, sau đó dán tem nhãn hình ảnh biểu tượng của Pháp, đặt dòng tiêu đề “rượu Tây Ban Nha” siêu nhỏ và bày bán khắp các siêu thị với mức giá rẻ hơn rượu vang Pháp đích thực.
Đối mặt với rượu rẻ, rượu giả, thay vì tiếp tục làm rượu vang bình dân, Languedoc bắt đầu có người đầu tiên chuyển sang trồng nho hữu co với mục đích nâng cao chất lượng nho và rượu. Và điều này khiến họ bị tấn công. Những khu vườn bị đốt phá. Những cuộc biểu tình dân sự nổi lên bởi một nhóm được gọi là CRAV (Comité Régional d’Action Viticole) – một nhóm nhà sản xuất rượu vang tiến hành các cuộc tấn công chống lại “bất công kinh tế”.
Tuy nhiên, sự can thiệp của chính phủ lại đi ngược với yêu cầu của CRAV. Vào thập niên 1980, trong nỗ lực kiểm soát giá rượu, chính phủ đã thực hiện kế hoạch nhổ rễ – trả tiền cho người trồng nho nhổ cây khỏi mặt đất và không trồng lại trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này khiến sản lượng nho giảm, giá nho tăng trở lại và đồng thời làm tổn thương lòng tự trọng của nông dân truyền thống.
Trong ngành sản xuất rượu vang, các hợp tác xã kết hợp với trang trại nhỏ để tạo nên ảnh hưởng trên thị trường. Họ bán rượu thùng thay vì rượu chai. Và phải đến 50-70% rượu vang trên thị trường chính là rượu thùng. Điều đáng nói là biên lợi nhuận của rượu giá rẻ giảm qua từng năm.
Nếu 1 chai rượu được bán với giá 5 bảng thì có 6% của số tiền đó trở lại túi người trồng.
Nhưng nếu 1 chai rượu được bán với giá 20 bảng thì 35% số tiền đó quay về với người trồng.
Các HTX gồng mình với thách thức lớn, đến mức họ táo bạo đưa ra một trải nghiệm: biến nơi uống rượu thành một không gian cho tiệc trao đổi bạn tình với đầy đủ “dụng cụ” cần thiết. Họ đã tìm mọi cách bảo vệ một vùng, một nghề nghiệp.
Các cuộc biểu tình của CRAV càng thêm mạnh mẽ nhưng liệu có thể chống lại sự bão hòa của thị trường, sự xâm nhập của rượu giả cùng chính sách của địa phương?
Đọc tiếp phần 2 tại đây.
