[Gia Lai] Mùa lên rẫy hái cà phê

Gia Lai những ngày cuối năm, không khí tất bật khắp mọi nẻo đường. Chẳng phải vì những khu đô thị sầm uất, cũng không có sự kiện, lễ hội nào đang diễn ra. Cái không khí ấy rộn ràng ấy là vì Gia Lai đang bước vào mùa quan trọng nhất trong năm – mùa hái cà phê.

Người Gia Lai không chỉ chia một năm thành 4 mùa xuân-hạ-thu-đông, họ còn chia 365 ngày thành 3 mùa: mùa chăm bón cây cà phê, mua hoa cà phê và mùa hái cà phê. Đời sống người Gia Lai xoay quanh cà phê. Hầu như hộ gia đình nào ở Gia Lai cũng sở hữu một vài héc-ta hay vài sào cà phê, không nhiều thì ít. Cây cà phê chính là loài cây thân thuộc và là kế sinh nhai chủ yếu của bà con nơi đây. Mỗi năm cà phê chỉ ra quả một lần và chỉ có một mùa để thu hoạch. Khoảng thời gian còn lại trong năm bà con phải bỏ công sức, thời gian, tiền bạc ra để mà chăm sóc, nuôi dưỡng cà phê thật tươi tốt, khoẻ mạnh.

Từ tháng 12 đến tầm tháng 2 năm sau là khoảng thời gian cây cà phê ra hoa. Hoa cà phê có màu trắng tuyết, mùi thơm nhẹ, mọc thành chùm. Trong làn sương cuối đông đầu xuân, từ xa, ta đã có thể ngửi được mùi hoa cà phê đặc trưng bay trong gió và cả rẫy cà phê trắng muốt như phủ tuyết.

Khoảng thời gian còn lại, người nông dân thực hiện nhiều công đoạn chăm sóc khác nhau như đi banh bồn, cào bồn, phát cỏ, bỏ phân, tưới nước, lặt chồi và bấm cành,… Các công đoạn có thể có nhiều đợt và ngắt quãng tuỳ vào tình hình phát triển của từng rẫy cà phê đó. Cuối cùng, dịp cuối năm là thời điểm thu hoạch cà phê.

Mùa hái cà phê ở Gia Lai rất rộn ràng và tất bật. Nếu đến trải nghiệm nhà của một hộ nông dân ở đây mùa này, lúc bạn thức giấc thì đã không thấy họ đâu cả. Từ tờ mờ sớm, họ đã phải thức dậy để chuẩn bị đồ ăn, thức uống và dụng cụ cho ngày lên rẫy. Trên đường, xe máy, xe công nông tấp nập. Khi đi thì xe trống, khi về thì đầy ắp những bao cà phê. Không chỉ dân địa phương, ta còn gặp nhiều người dân từ vùng khác đến Gia Lai hái cà phê thuê. Những người này đa phần ở dưới xuôi như các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên,… Chưa kể Gia Lai lúc này còn có sự góp vui của những đoàn hội chợ, lô tô, mùa cà phê luôn là khoảng thời gian họ đi lưu diễn ở đây nhiều nhất. Phần vì người dân đang có tiền, phần vì nhu cầu mua sắm cho dịp Tết Nguyên Đán sắp tới.

Nếu hỏi những người nông dân rằng hái cà phê có cực không? Xin thưa là cực, cực vì phải dậy sớm đi làm trong mùa đông lạnh giá của núi rừng cao nguyên; cực vì phải kéo những tấm bạt nặng trĩu qua từng cây cà phê; cực vì không chỉ trèo cao để hái mà còn phải ngồi bệt xuống đất, luồn lách qua từng tán cây để lặt những nhánh cà phê trĩu thấp; rồi nào là kiến, là sâu, là ong luôn chực chờ cắn khi bạn xâm phạm đến ngôi nhà của chúng.

Trong cái vất vả, mùa cà phê còn có niềm vui. Vui từ những phút giây được trò chuyện, đùa giỡn cùng gia đình, bạn bè. Vui vì được ăn được ngủ dưới những tán cây cà phê. Vui khi ngồi trên thùng xe công nông ngắm bình minh lúc lên rẫy và ngắm hoàng hôn trên đường từ rẫy về nhà.

Với một người con Gia Lai xa nhà như tôi, mùa cà phê là cả một bầu trời kỷ niệm.

“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở – Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”.

Tôi vẫn thường kể cho bạn bè bốn phương nghe những kỷ niệm, trải nghiệm vào mùa cà phê ở Gia Lai. Ai nấy đều tỏ ra thích thú và hào hứng; không ít những người bạn đã bỏ thời gian cùng tôi về thăm nhà để chứng thực xem “cuộc sống trong mùi cà phê” là như nào. Từ đó trong tôi càng bùng cháy nỗi khao khát được kể với mọi người về: cái cảm giác se lạnh mỗi sáng không muốn dậy ở thành phố ngủ ngon nhất Việt Nam, cái cảm giác ăn chén cơm ở dưới tán cây cà phê nó mới ngon làm sao.

Và tôi sẽ còn kể tiếp về trải nghiệm ngồi trên chiếc xe công nông đầy ắp những bao cà phê nó êm ái vô cùng. Bạn sẽ nhìn thấy được toàn vùng cao nguyên rộng lớn, nhấp nhô dưới bầu trời hoàng hôn tím đỏ đầy ảo diệu của mảnh đất cao nguyên này.

Hãy một lần đến Gia Lai vào mùa hái cà phê, bạn nhé!

Bài, Ảnh: Trần Quang Thành

Thành là hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp với thế mạnh là sự am hiểu văn hóa, phong cách sống địa phương, đặc biệt có lối dẫn rất lôi cuốn và rất sành ăn, sành chụp ảnh.

Bạn có thể liên hệ book tour du lịch Huế, Gia Lai với Thành tại đây nhé!